Skip to main content
De Vrije Gedachte
De Vrije Gedachte
Atheïstisch-Humanistische Vereniging

Anton Constandse Lezing

De Vrije Gedachte organiseert jaarlijks een voor iedere belangstellende toegankelijke lezing waarbij een tot de verbeelding sprekende gastspreker een actueel thema behandelt dat op enigerlei wijze verband houdt met of haar basis vindt in het gedachtegoed van onze vereniging. Deze lezingencyclus draagt de naam van een van de grote inspiratoren van onze vereniging: Anton Constandse. Marius Hofhuis, vice-voorzitter van DVG, overleden 4 januari 1995, was in 1986 de drijvende kracht achter een themadag over Anton Constandse en aan hem is de traditie van de lezingen te danken. Hieronder vindt u alle sprekers van de Anton Constandse Lezingen. Waar YouTube staat vermeld kan de lezing worden gezien en gehoord op het YouTube-kanaal 'Vereniging DeVrijeGedachte'.

De lezingen van 2000 t/m 2009 zijn als PDF beschikbaar.

De nummers van De Vrijdenker vanaf 2010 zijn te vinden op deze website.

1987 - Prof. Simon Joseph (Joop) Doorman (filosoof, oud-voorzitter van de VPRO, was bevriend met Constandse - 1e lezing: "Is onzin weerlegbaar?" - 12 september 1987 - Rotterdam, Vrijdenkerscentrum Mathenesserdijk 23 - tekst in De Vrije Gedachte van mei 1988 en in De Vrijdenker 2014-08).

1988 - drs. Leon Wecke (polemoloog te Nijmegen) - 2e lezing: "Vijand, vijandbeeld, vijanddenken" -  10 september 1988 - Rotterdam, Vrijdenkerscentrum Mathenesserdijk 23 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1988).

1989 - Gé Nabrink (Antiquarisch boekhandelaar, actief op gebied van seksuele hervorming, betrokken bij NVSH en Schorerstichting - 3e lezing: "Sexuele hervorming, Ratio, Revolutie, Restauratie" - 16 september 1989 - Rotterdam, Vrijdenkerscentrum Mathenesserdijk 23 - tekst in De Vrije Gedachte van februari 1990).

1990 - Prof. Dr. Piet Thoenes (socioloog - 4e lezing: "Sociale vernieuwing, wat gaan wij dan vernieuwen?" - 15 september 1990 - Rotterdam, Vrijdenkerscentrum Mathenesserdijk 23 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1990).

1991 - Prof. Dr. Cees de Jager (astronoom en voorzitter Skepsis - 5e lezing: "Wetenschap tussen scepsis en het sprookje" - 14 september 1991 - - Rotterdam, Vrijdenkerscentrum Mathenesserdijk 23 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1991).

1992 - Prof. Dr. Ilja Maso (hoogleraar wetenschapstheorie aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht - 6e lezing: "De voortreffelijke onderzoeker" (over de wetenschappelijke methode en o.a. Descartes en Popper) - 12 september 1992 - Rotterdam, Vrijdenkerscentrum Mathenesserdijk 23 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1992).

1993 - Prof. Dr. Wim van Dooren (hoogleraar filosofie te Delft - 7e lezing: "Anarchisme en ethiek" - 11 september 1993 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1993).

1994 - Hans Ramaer (historicus, journalist, anarchist - 8e lezing: "Anton Constandse: individualisme als ideaal" (PDF) - 10 september 1994 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst in De Vrije Gedachte van februari 1995).

1995 - Jan Vis (voorzitter van De Vrije Gedachte - 9e lezing: "Kennen en kunnen, de technologische mens" - 16 september 1995 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1995).

1996 - Paul Hopster (schoolpsycholoog en alpinist - 10e lezing: "Atheïsme, hoezo niet inspirerend?" - 14 september 1996 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1996).

1997 - Mr. Manuel Kneepkens (criminoloog, dichter en politicus te Rotterdam - 11e lezing: "Clara Meijer-Wichman" - 13 september 1997 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst in De Vrije Gedachte van december 1997).

1998 - Jan Hilarius (suïcide counselor, verbonden aan de Stichting De Einder - 12e lezing: "De gewenste dood" of "Keuzes rond het levenseinde" - 12 september 1998 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - geen tekst voorhanden). 

1999 - Rudolf de Jong (anarchist, humanist, vrijdenker, was medewerker IISG - 13e lezing: "Drie libertairen en Amerika: Constandse, Chomsky en Mercier" - Utrecht, Universiteit voor Humanistiek, Drift 6 - tekst in De Vrije Gedachte van juli 2000).

2000 - Marcel Hulspas (wetenschapsjournalist, columnist en publicist, bekend van Skepter - 14e lezing: "De strijd is nog niet gestreden(PDF) - 16 september 2000 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst in De Vrije Gedachte van december 2000).

2001 - [geen lezing]

2002 – Jaap van Heerden (wetenschapsfilosoof, columnist en hoogleraar psychologie  - 15e lezing: "De toekomst van het cultuurpessimisme" (PDF) - 12 september 2002  - Amsterdam, De Rode Hoed, Keizersgracht 102 - tekst in De Vrije Gedachte 2002-09).

2003 – Siebe Thissen (historicus en filosoof, werkzaam bij Centrum Beeldende Kunst Rotterdam, schrijver van De Spinozisten, wijsgerige beweging in Nederland - 16e lezing: "De Spinozisten tijdens het interbellum" - 13 september 2003 - Rotterdam, Humanitasgebouw, Pieter de Hoochweg 110 - tekst niet voorhanden).
2004 – Jan G.A. ten Bokkel (gepromoveerd op de geschiedenis van De Dageraad in de 19e eeuw - 17e lezing: "Gidsen en genieën" (PDF) - 17 september 2004 - Utrecht, Universiteit voor Humanistiek, Drift 6 - tekst in De Vrije Gedachte 2004-10).
2005 – Maarten van Rossem (historicus - 18e lezing - geen titel, v.R. sprak over een langdurige nationale depressie (PDF)  - 16 september 2005 - Utrecht, Universiteit voor Humanistiek, Drift 6 - transcriptie door Ineke Hendrikx in De Vrije Gedachte 2005-10). 
2006 – Hans Jansen (arabist, islamoloog, publicist - 19e lezing - "Zelfislamisering vs. verlichtingsfundamentalisme" (PDF) - 16 september 2006 - Utrecht, Senaatszaal Academiegebouw, Domplein - tekst in De Vrijdenker 2006-10).
2007 – Elsbeth Etty (neerlandica, literair recensente en columniste - 20e lezing: "Schop de mensen tot zij een geweten krijgen" (PDF) - 15 september 2007 - [locatie ?] - Tekst in De Vrijdenker 2007-08).
2008 – Paul Cliteur (rechtsfilosoof - 21e lezing: "Het seculiere perspectief" (PDF) - 13 september 2008 - Haarlem, Waalse Kerk, Begijnhof 30 - tekst in De Vrijdenker 2008-09)
2009 – Hans Dooremalen (wetenschapsfilosoof - 22e lezing: "Waarom mensen ongefundeerde exotische overtuigingen hebben" (PDF) - 19 september 2009 - Utrecht, Academiegebouw, Domplein - tekst in De Vrijdenker 2009-09).
2010 – Dap Hartmann (astronoom, universitair docent innovatiemanagement en ondernemerschap, publicist - 23e lezing: "De rijkdom der verbeelding" - 18 september 2010 - Utrecht, Universiteit voor Humanistiek, Drift 6 - tekst in De Vrijdenker 2010-08).
2011 – Ronald Plasterk (foto) (wetenschapper, ondernemer, columnist, politicus - 24e lezing: "De biologische functie van religie" - 5 november 2011 - Utrecht, Aula van het Academiegebouw, Domplein - tekst in De Vrijdenker 2011-10).
2012 – Nelleke Noordervliet (neerlandica, schrijfster - 25e lezing: "Tegen de stroom in"- 13 oktober 2012 - Utrecht, Aula van het Academiegebouw, Domplein - tekst in De Vrijdenker 2012-09).
2013 – Winnie Sorgdrager (politica voor D66, juriste, voormalig minister van Justitie, lid van de Eerste Kamer en lid van de Raad van State - 26e lezing: "Wat is er mis met religie?" - 21 september 2013 - Utrecht, Polman's Huis, hoek Jansdam en Keistraat - tekst in De Vrijdenker 2013-08).
2014 – Jan van Hooff (emeritus hoogleraar ethologie en socio-ecologie - 27e lezing: "Apen zonder god of toch niet? Een evolutionair-speculatieve zwerftocht"- 11 oktober 2014 - Utrecht, Stadskasteel Oudaen, Oudegracht 99 - bewerkte tekst in De Vrijdenker 2015-01, YouTube).
2015 – Paul Scheffer (hoogleraar Europese studies, publicist - 28e lezing: "De exodus en ons geweten" - 10 oktober 2015 - Amsterdam, De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10 - tekst in NRC 24 oktober 2015, YouTube).

2016 – Vincent Icke (astronoom - 29e lezing: "Het beest van aarde en de aard van het beest" - 8 oktober 2016 - Amsterdam, De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10 - verkorte tekst in De Vrijdenker 2016-10.)

2017 – Maarten Boudry (wetenschapsfilosoof Gent - 30e lezing: "Goddelijk geweld, de evolutie van religieuze onverdraagzaamheid" - 7 oktober 2017 - Utrecht, UCK, Domplein 4 - tekst niet voorhanden, YouTube)

2018 – Marije van Beek (journalist bij Trouw, redacteur Islam - 31e lezing: "Een vreemdeling op aarde" - 17 november 2018 - Utrecht, Cursus- en vergadercentrum Domstad, Koningsbergerstraat 9 - tekst in De Vrijdenker 2018-10, YouTube).

2019 – Sjoerd Karsten (emeritus hoogleraar onderwijskunde - 32e lezing: "Adriaan Gerhard, de rode bovenmeester" - 30 november 2019 - Amsterdam, 1e Klas Wachtkamer in het Centraal Station - bewerkte tekst in De Vrijdenker 2020-01, YouTube).

2020 - Zoom-bijeenkomst met vier sprekers: Sjef Wester, Anton van Hooff, Floris van den Berg en Hans de Vries [geteld als 33e lezing].

2021 - [geen lezing]

2022 - Bert Gasenbeek (historicus, humanist - 34e lezing: "Anton Constandse: persoonlijke vrijheid boven collectiviteit" - 18 juni 2022 - Utrecht, Senaatszaal van het Academiegebouw, Domplein - bewerkte tekst in De Vrijdenker 2022-06, YouTube).

2023 - Jan Willem Nienhuys (wiskundige, actief in Skepsis - 35e lezing: "Vrijdenken en scepticisme" - 1 juli 2023 - Utrecht, Oudaen, Oudegracht 99 - tekst in De Vrijdenker 2023-07, YouTube).

2024 - Sebastien Valkenberg (filosoof en publicist - 36e lezing: "Pseudowetenschap, echte onzin. Of hoe het avondrood der magiërs voortduurt" - 14 september 2024 - Amsterdam, De Balie, Kleine Gartmanplantsoen 10 - tekst in De Vrijdenker 2024-08).