Vrijdenker van het jaar

Sinds 2006 wordt de Anton Constandse Lezing gecombineerd met het uitroepen van de Vrijdenker van het Jaar. De voorzitter spreekt eerst een laudatio uit, waarna de laureaat de prijs met een dankwoord in ontvangst neemt. De prijs was voorheen een litho en van 2014 t/m 2023 een plastiek gemaakt door Saskia Spigt (overleden 2021).
In 2020 en 2021 zijn geen Vrijdenkers van het Jaar uitgeroepen vanwege de corona-crisis.

Wouter van Oorschot 2006

Wouter van Oorschot (1952) werkt sinds 1977 in de uitgeverij die door zijn ouders, Hilly (1920–1979) en Geert (1909–1987), werd opgericht – en voert de directie sinds de dood van zijn vader. (Tot 2008 samen met Gemma Nefkens). In oktober 2004 verscheen zijn vertelling Verkleed als mens, waarvoor de zelfmoord van zijn acht jaar oudere broer Guido in 1963, toen hijzelf elf jaar was, de directe aanleiding is.

Dirk Verhofstadt 2007

(Dendermonde, 25 augustus 1955) is een Belgisch politiek filosoof en publicist. Hij is de broer van Guy Verhofstadt, voormalig premier van België. Dirk Verhofstadt is hoogleraar geweest aan de Universiteit Gent. Hij is kernlid van de onafhankelijke liberale denktank Liberales. Deze denktank is de tegenhanger van de rechts-liberale denktank Nova Civitas. Deze werd geleid door de Gentse hoogleraar in de rechtsgeleerdheid Boudewijn Bouckaert, reeds jarenlang een sterke criticus van de werken van Dirk Verhofstadt. Deze repliceerde hierop regelmatig met scherpe kritiek op het rechtse liberalisme. Zo verklaart hij regelmatig dat het libertarisme en het neoliberalisme met het liberalisme niets te maken heeft.

Max Pam 2008

(Amsterdam, 14 september 1946) is een zoon van Leonard Albert (Leo) Pam (1905-1991), tussen 1945 en 1970 redacteur bij Het Parool, en Liesbeth Hamstra. Hij werkte en werkt als Nederlands freelance journalist, schaker, columnist, schrijver en programmamaker voor o.m. Vrij Nederland, HP/De Tijd, NRC Handelsblad, Trouw, de Volkskrant en Het Parool. Hij volgde de kweekschool en de School voor de Journalistiek en studeerde in Amsterdam politicologie.

Midas Dekkers 2009

Wandert Jacobus Dekkers, beter bekend als Midas Dekkers (Haarlem, 22 april 1946), is een Nederlandse bioloog, presentator en schrijver van fictie en non-fictie voor kinderen en volwassenen. Op zijn achttiende heeft hij zichzelf de naam Midas (naar Midas Wolf uit Donald Duck) aangemeten. Als bioloog is Dekkers bekend door zijn scherpe observaties. Biologisch-wetenschappelijke thema’s weet hij met gevoel voor humor uit de doeken te doen. Dankzij zijn schrijfstijl kennen zijn boeken veel herdrukken. Dekkers staat ook bekend om zijn vaak tegendraadse en controversiële meningen over onderwerpen als bestialiteit, kinderen krijgen en sporten.

August Hans den Boef 2010

August Hans den Boef was jarenlang literair recensent voor de Volkskrant en De Groene Amsterdammer. Hij is oud-senior-onderzoeker en docent aan de opleiding Nieuws & Media van de Hogeschool van Amsterdam en redactielid van het Jaarboek Onderzoeksjournalistiek.

Herman Philipse 2011

(Den Haag, 13 mei 1951) is een Nederlands filosoof. Hij is universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht en bekend vanwege zijn atheïstische overtuiging. Daarnaast heeft hij regelmatig over actuele onderwerpen gepubliceerd in NRC Handelsblad.

Philipse heeft rechten en wijsbegeerte gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Leiden. Ook studeerde hij filosofie te Oxford, Parijs en Keulen. Hij was enige tijd werkzaam aan de Katholieke Universiteit Leuven. Vanaf 1986 was hij verbonden aan de Universiteit Leiden als hoogleraar wijsbegeerte met als specialisatie kennistheorie. Sinds 1 september 2003 is hij als hoogleraar verbonden aan de Universiteit Utrecht.

Piet Borst 2012

(Amsterdam, 5 juli 1934) is een Nederlands arts-biochemicus, moleculair bioloog en kankeronderzoeker. Hij is emeritus hoogleraar klinische biochemie en moleculaire biologie aan de Universiteit van Amsterdam, emeritus wetenschappelijk directeur van het Nederlands Kanker Instituut, NKI en het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. Daar werkte hij tot eind 2016 nog als fulltime laboratoriumonderzoeker en daarna als adviseur bij onderzoek.

Dick Swaab 2013

(Amsterdam, 17 december 1944) is een Nederlandse arts en neurobioloog, die bekendheid geniet als hersenonderzoeker. Hij is emeritus hoogleraar in de neurobiologie aan de Universiteit van Amsterdam en was tot 2005 directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Swaab leidt een onderzoeksgroep aan het Nederlands Herseninstituut in Amsterdam en is Chao Kuang Piu hoogleraar aan de Zhejiang Universiteit, Hangzhou, P.-R. China.

Hafid Bouazza 2014

(Oujda, 8 maart 1970 - Amsterdam, 29 april 2021) was een Marokkaans-Nederlandse schrijver. Hafid is geboren in Oujda aan de Marokkaans-Algerijnse grens. Het gezin kwam in oktober 1977 naar Nederland, waar de kinderen opgroeiden in Arkel. Hafid heeft in Amsterdam de studie Arabische taal- en letterkunde gevolgd. Daarna schreef hij verschillende boeken.

Karin Spaink 2015

(Amsterdam, 20 december 1957) is een Nederlands columniste, essayiste, schrijfster en feministe.

Spaink volgde in Amsterdam van 1975 tot 1981 de lerarenopleiding d'Witte Leli, met als hoofdvak Engels. Vervolgens studeerde ze van 1981 tot 1984 sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. In 1986 en 1987 werd ze opgeleid als computerprogrammeur, bij Volmac en Fokker.

Arjen Lubach2016

(Groningen, 22 oktober 1979) Lubach omschreef zichzelf als "een rasechte republikein en sprak zich uit tegen de Nederlandse monarchie. Geloven in een God vindt hij iets opmerkelijks en hij stelt zich assertief op tegen uitwassen vanuit het geloof. Terugkijkend op zijn eigen periode als gelovige noemt Lubach het "de grootste brainwash ever. Pertinente onzin".Volgens hem had hij door het geloof een groot schuldgevoel over zondig leven. Hij noemt het "schandalig" dat hem het bidden is aangeleerd, maar neemt het zijn ouders niet kwalijk. Het loskomen van het geloof ervoer hij als "een enorme bevrijding" en rustgevend.

Maarten 't Hart 2017

(Maassluis, 25 november 1944) 't Hart werd geboren als oudste zoon van een gereformeerde grafmaker. Hij bezocht het Groen van Prinstererlyceum in Vlaardingen en studeerde biologie aan de Rijksuniversiteit Leiden, waar hij in 1978 promoveerde op het proefschrift A study of a short term behaviour cycle: Creeping through in the three-spined stickleback. Hij werkte daarna als etholoog. Tot zijn overige wetenschappelijke publicaties behoren Ratten (1973) en De stekelbaars (1978). Het grootste deel van zijn oeuvre bestaat uit vele romans. In Wie God verlaat heeft niets te vrezen - De Schrift betwist en De Bril van God - De Schrift betwist II) leverde hij scherpe maar geestige bijbelkritiek.

Boris van der Ham 2018

(Amsterdam, 29 augustus 1973) is bestuurder, acteur en voormalig Nederlands politicus voor D66. Hij zat van 23 mei 2002 tot 20 september 2012 in de Tweede Kamer. Voordien was hij landelijk voorzitter van de Jonge Democraten. Thans is hij bestuurder bij verschillende organisaties, schrijver en acteur. Hij was onbezoldigd voorzitter van het Humanistisch Verbond en is bestuurslid bij Humanists International.

Paul Scheffer 2019

(Nijmegen, 3 september 1954) is een Nederlands publicist en hoogleraar. Hij was onder meer correspondent in Parijs en Warschau en partij-ideoloog van de Partij van de Arbeid. Als bijzonder hoogleraar bekleedde hij van 2003 tot 2011 de Wibautleerstoel voor Grootstedelijke problematiek aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds september 2011 is hij hoogleraar Europese studies aan de Universiteit van Tilburg.

Lale Gül 2022

(Amsterdam, 3 november 1997) is een Turks-Nederlandse schrijfster. In februari 2021 publiceerde ze haar autobiografische debuutroman Ik ga leven waarin ze afstand neemt van haar streng gelovige opvoeding. Na de publicatie werd Gül vanuit extremistische islamitische hoek ernstig bedreigd. Ook binnen haar familie werd het boek kritisch ontvangen. Hoewel ze in eerste instantie zei in haar ouderlijk huis te blijven wonen, besloot ze later diezelfde maand dat dit geen optie meer was.

6 mei 2021 werd Gül genomineerd voor de Pim Fortuynprijs. Winnares werd Fidan Ekiz.

Voor Ik ga leven, haar eersteling, toonden meerdere producenten, voor zowel een film als een serie, belangstelling. Voor het boek ontving zij in 2021 de NS Publieksprijs. Gül is regelmatig te gast in verschillende talkshows. Sinds juli 2021 had zij een vaste wekelijkse column in de zaterdageditie van Het Parool; in 2025 stapte zij over naar De Telegraaf. In november 2021 begon Lale Gül de gelijknamige podcast Ik ga leven met wetenschapper Ömer Uyar. Daarin bespreken zij allerlei onderwerpen uit onder andere de actualiteit, cultuur, religie en wetenschap. In december 2021 riep het opinieblad Elsevier Weekblad Gül uit tot Nederlander van het Jaar 2021 vanwege haar "grensverleggende boek". Op 14 mei 2024 publiceerde Gül haar tweede boek Ik ben vrij gevolgd door een theatertour met dezelfde titel. Bron: Wikipedia

Anton van Hooff 2023

Antonius Jacobus Leonardus (Anton) van Hooff (Den Haag, 1943) is een Nederlands oudhistoricus en auteur. Van 2009 tot 2015 was hij voorzitter van vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte.
In 1971 promoveerde Van Hooff met de dissertatie Pax romana: een studie van het Romeinse imperialisme. Van Hooff was tot 2008 als hoofddocent oude geschiedenis verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is gespecialiseerd in de klassieke oudheid. Hij publiceert regelmatig in diverse kranten en tijdschriften. Van zijn hand verschenen onder andere de boeken Nero & Seneca, Athene en Marcus Aurelius. Van Hooff is een bekende en omstreden columnist die scherpe en provocerende stukken schrijft bij onder meer De Gelderlander. In 2002 klaagde zijn bijna-naamgenoot Antoon van Hooff, directeur van Burgers Zoo in Arnhem, over het feit dat hij regelmatig werd verward met Anton van Hooff, waardoor Antoon van Hooff vaak verkeerd geadresseerde replieken, beledigingen en bedreigingen ontving.Van Hooff is een bekende en omstreden columnist die scherpe en provocerende stukken schrijft bij onder meer De Gelderlander. In 2002 klaagde zijn bijna-naamgenoot Antoon van Hooff, directeur van Burgers Zoo in Arnhem, over het feit dat hij regelmatig werd verward met Anton van Hooff, waardoor Antoon van Hooff vaak verkeerd geadresseerde replieken, beledigingen en bedreigingen ontving.

Van Hooff is republikein en was lid van het Republikeins Genootschap. Op 3 december 2014 hield Van Hooff de eerste Hans van den Bergh-lezing van het Nieuw Republikeins Genootschap in De Balie. Bron: Wikipedia

Keyvan Shahbazi 2024

(Teheran, 1964) is een Iraans-Nederlandse schrijver, columnist, politiek adviseur en cultureel psycholoog. Op negenjarige leeftijd bood Shahbazi voor het eerst een verhaal aan aan een krant, maar deze wilde het niet publiceren. Toen hij zeventien was, werd hij door de Iraanse Revolutionaire Garde maandenlang opgesloten in een cellencomplex; daar werd hij gemarteld en was hij ooggetuige van diverse executies. Na een mislukte zelfmoordpoging en betaling van smeergeld door zijn ouders werd hij opgenomen in een psychiatrische instelling, waar hij geholpen werd om onder te duiken en te vluchten. Als negentienjarige kwam hij in 1983 naar Nederland. Hier studeerde hij culturele psychologie. Vanaf 1999 werkte hij op het Ministerie van Integratiebeleid. Later zou hij op nog vier ministeries werken, onder meer als vertrouwenspersoon en beleidsadviseur, evenals bij de Politieacademie. Shahbazi werd ook actief als columnist, onder meer bij de Volkskrant. In 2021 verscheen De Amerikaan van Karadj, Shahbazi's roman over onder meer zijn eigen verleden en het ontstaan van de Islamitische Republiek Iran. In 2025 kwam De prijs van vrijheid, een bundeling van Shahbazi's columns, uit. Shahbazi schreef onder meer over de zorgen die hij heeft over de islam in Nederland. In 2025 was hij genomineerd voor de Pim Fortuynprijs. Datzelfde jaar gaf hij zijn bul terug aan de Universiteit van Amsterdam uit protest tegen het door die onderwijsinstelling eenzijdig verbreken van de banden met de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem. Bron: Wikipedia