Vaccinatie: een collectieve verantwoordelijkheid

Zodra het nieuws kwam dat de Australische regering kinderbijslag gaat weigeren aan ouders die hun kinderen niet vaccineren, explodeerde het internet in nieuwe discussies. Uiteraard deed ik daar als kind van antivaxx-ouders dat zichzelf vorig jaar alsnog heeft laten vaccineren zelf aan mee en heb de discussie zelfs aangejaagd op de Facebook-tijdlijn van De Vrije Gedachte. Enerzijds is er de meerderheid van mensen die net als ik de wetenschappelijke consensus aanvaarden en de harde resultaten van vaccinatie gewoon erkennen. We zijn echter onderling verdeeld over de vraag of deze maatregel door de Australische regering geen averechts effect gaat hebben: ouders die vaccinatie weigeren, denken toch vaak al in complotten ("de farmaceutische industrie, de media, de overheid, de NAVO, de joden, Satan etc. zitten erachter!"), als je dan als overheid zachte dwang uitoefent door feitelijke chantage, krijg je wellicht een 'Zie je wel, het is een complot!'-reactie van de antivaxxers. Anderen zijn bang dat armere gezinnen dan geen keuze meer hebben en wel móeten vaccineren, terwijl rijkere ouders best zonder kinderbijslag kunnen en gewoon lekker ongevaccineerd een gevaar blijven vormen en de regering bespaart zichzelf daarmee kosten zonder het probleem echt op te lossen. Bovendien blijkt uit de opmerkelijke feiten dat juist goed opgeleide rijke gezinnen minder vaccineren dan arme laagopgeleide; juist de mensen die een boete kunnen veroorloven zijn degene die het meeste gevaar lopen, dus je kunt betwijfelen hoe effectief een puur financiële maatregel dan is. Wat nog ergerlijker is dat wie bij een religieuze club is aangesloten met een door de overheid geaccepteerd bezwaar tegen vaccinatie, uitgezonderd kan worden; opnieuw een onzinnig godsdienstig privilege dat de samenleving veel schade kan doen. Maar tussen al die vragen door blijven de reacties komen van de antivaxxers zelf die met dezelfde oude weerlegde argumenten aankomen. Naast bovengenoemde complottheorieën, de ene nog dwazer en onwaarschijnlijker dan de andere, is er onder meer het onzinidee dat we 'van nature' al immuniteit zouden hebben tegen alle ziekten. Maar de belangrijkste misvatting is dat, omdat het een individuele handeling is, het daarom ook een individuele verantwoordelijkheid is: 'als ik gevaar wil lopen, laat mij dan maar, iedereen moet zelf een keuze maken'. Maar zo werkt het niet: je kunt nog steeds ziek worden als je eenmaal bent gevaccineerd, als je maar vaak genoeg blootgesteld wordt aan de ziekte. Daarom is groepsimmuniteit zo belangrijk: als bevolking beschermen we elkaar en voorkomen we verdere verspreiding. Het is zoals dijkonderhoud: als bij één dorpje de dijk niet goed wordt onderhouden omdat zij geloven dat er nooit een dijkdoorbraak zal komen, kan juist op die zwakke plek een doorbraak gebeuren waardoor niet alleen dat dorpje maar de hele gemeente overstroomt. Daarom hebben we zoiets als waterschappen die zorgen dat we allemaal onze voeten drooghouden: we betalen daar allemaal voor en stemmen daar ook op. Zo is ook vaccinatie een collectieve verantwoordelijkheid: iedereen moet eraan meewerken om het gevaar buiten te houden. Je moet alleen wel zelf je prikje gaan halen.