Onzin spreken over boven

De bekende uitspraak van de theoloog H. Kuitert, “Alle spreken over boven komt van beneden”, wordt ook door atheïsten en vrijdenkers veelvuldig aangehaald. Het geeft aan dat er alleen door mensen iets gezegd wordt over god en de hemel en wat daar zoal bij hoort. De auteur wordt er van verdacht met deze uitspraak het bestaan van god in twijfel te trekken. Daar kunnen vrijdenkers zich wel in vinden maar natuurlijk zijn veel christenen allergisch voor de uitspraak. Twijfelen over het bestaan van god is een zonde. En dus wordt de uitspraak in religieuze kringen veelvuldig verzacht, verdraaid of in het eigen voordeel uitgelegd. Zo heeft de religieuze filosoof René van Woudenberg deze uitspraak eens “gefileerd” in een artikel in Trouw (27-01-04). De moeite waard om het nog eens na te lezen. Van Woudenberg noemt de uitspraak van Kuitert een gevaarlijke slogan. Hij vraagt zich af (samengevat): “Betekent het dat de uitspraak 'God is liefde', net als alle andere uitspraken over God, hemel en eeuwig leven door mensen worden gedaan? Wel, dan zouden, uiteraard, de enige uitspraken die over God, hemel en eeuwig leven gedaan worden, door mensen gedaan moeten worden. Wil de slogan dus waar zijn, dan moet het zo zijn dat God nooit iets zegt. Maar het is natuurlijk ook zeer wel mogelijk dat God soms zegt dat hij dit of dat heeft gezegd. Er zijn op de wereld vele voorbeelden van mensen die beweren dat god tegen ze heeft gesproken. Bij voorbeeld over zijn macht, de hemel en zijn zoon. En een uitspraak van God over boven komt uiteraard niet van beneden. Het simpele feit dat er spreken over boven is dat van beneden komt, mag niemand ertoe verleiden te denken dat God nooit iets zegt. Het feit dat de slogan dat toch doet, maakt hem gevaarlijk.” Tot zover van Woudenberg. Ja, dit zijn echt zinnen uit het Trouw-verhaal van deze zendeling. Kun je dat nog een wetenschapper noemen? In het zondagochtendprogramma Tendens op Radio GLD (een programma met soms interessante, soms onzinnige visies op religie en spiritualiteit) had Rinus van Warven onlangs een gesprek met dominee van der Kaaij uit Nijkerk. Je weet wel, die dominee die uit zijn kerk is gegooid omdat hij het bestaan van Jezus in twijfel trok. Van der Kaaij haalde de uitspraak van Kuitert aan en had er zijn eigen versie van gemaakt: “Alle spreken over boven komt van binnen”. En hiermee geeft van der Kaaij een eigen religieuze, of is het meer een spirituele, draai aan de uitspraak van Kuitert. Van Warven en van der Kaaij keuvelen in het programma zo nog wat verder over god en geloof en komen bij de vraag of het bestaan van god bewezen kan worden. Van Warven denkt van niet en komt tot de conclusie: “als god wetenschappelijk bewezen wordt kan het god niet zijn”. Van der Kaaij vult hem aan: “god bestaat, hij is in ons”. Ik moet altijd een beetje glimlachen bij zoveel flauwe kul, dat heten intelligente jongens te zijn maar het zijn in wezen broodbabbelaars in een goedgelovige wereld. Mensen als van Woudenberg, van Warven en van der Kaaij (en de vele andere vakgenoten) maken met het grootste gemak de grootste onzin tot eerbiedwaardige praatjes. Het bestaan van een god wordt filosofisch, theologisch of vol fantasie en leugenachtige beweringen in de lucht gehouden. Geloven maakt blind voor de werkelijkheid. In mijn ogen heeft Kuitert met zijn uitspraak gelijk. Alle spreken over boven komt alleen van beneden. Er is geen boven waar gesproken wordt. Er is geen god, geen zoon die aan zijn zijde zit, geen hemel en geen engel. En dus bestaat er geen god die spreekt. Er zijn alleen mensen die over boven, over god, over een zoon die aan zijn zijde zit, over een hemel en over engelen spreken. Mensen die fantasie en werkelijkheid vrolijk mixen. Of spreken over boven omdat ze daarmee hun machtspositie vestigen en anderen kunnen onderdrukken. Mensen die over boven spreken zijn vaak meesters in het liegen en kletsen vooral onzin. Maar dat zegt Kuitert er niet bij.