Onlangs stuurde mijn Vlaamse skeptische vriend Rik Delaet mij een artikel van de Britse schrijfster Karen Armstrong. Karen staat bekend om het feit dat ze ooit in een nonnenklooster heeft gezeten, maar zich toen aan het katholicisme heeft ontworsteld omdat dat haar te bekrompen was; in plaats daarvan is ze alle religies gaan bestuderen. Het moet gezegd worden, ze weet er veel van en ik heb ook het boek Een geschiedenis van God van haar in de kast staan. Echter, ook al is ze zelf tegenwoordig atheïst, leidt haar mening dat er desondanks in alle religies wel iets waardevols te vinden is ( faitheism) er helaas dikwijls toe dat zij nog steeds aan tunnelvisie lijdt en de hoed van een apologeet opzet. Religies zijn volgens haar misschien dan niet waar, maar wel inherent goed, en alle gewelddadige en intolerante uitingen ervan zijn niet 'authentiek'. Het betreffende artikel heet ' Wahhabism to ISIS: how Saudi Arabia exported the main source of global terrorism', op 27 november 2014 gepubliceerd in New Statesman. Omdat Rik me vroeg wat ik ervan vond en ik in toenemende mate boos werd van de onzin die ze liep te verkopen, besloot ik vrij uitgebreid te reageren als een militante antitheïst. Hieronder een geredigeerde versie van mijn reactie. 'IS’s obscene savagery seems to epitomise the violence that many believe to be inherent in religion in general and Islam in particular'. Ja, maar ik gelóóf dat niet zomaar, ik meen daar bewijs voor te hebben. 'the neoconservative ideology that inspired the Iraq war' let wel dat de Democraten in 1998 mede de Iraq Liberation Act goedkeurden en Clinton al verschillende bijna-oorlogen tegen Irak had gevoerd na de Golfoorlog, waaronder de instelling van no-flyzones (1991–2003) en Operatie Desert Fox (1998). Het idee dat alleen de Republikeinen de invasie steunden is een hardnekkige mythe, omdat de Democraten hun handen er later steeds meer van af probeerden te trekken toen het fout ging in Irak en vervolgens deden alsof ze altijd al tegen de oorlog waren geweest. Dit in weerwil van het feit dat 40% van de Democratische afgevaardigden en 58% van de Democratische senatoren vóór de Iraq Resolution stemden die toestemming verleende voor de invasie van 2003. Of Irak vervolgens automatisch een moderne liberale democratie zou worden, is volgens mij een aanname die Karen de Amerikanen onterecht in de mond legt; voordien sprak men vooral van 'regime change'. Het feit dat dit 'deeldoel' van de invasie schandelijk is mislukt, is achteraf makkelijk naïef te noemen. 'Some will see the group’s ferocious irredentism as proof of Islam’s chronic inability to embrace modern values.' Wat bedoelt ze hier met irredentisme? Dat is een nationalistisch begrip dat veronderstelt dat bepaalde territoria terug moeten naar het 'vaderland'; volgens mij gaat dat helemaal niet op in deze (pan-islamistische) situatie. Verder, welke 'moderne waarden'? Afhankelijk van wat je daaronder verstaat, zeg ik 'ja'. Ik moet maar niet elke zin gaan proberen te weerleggen, dan ben ik overmorgen nog bezig, maar ik wil even aangeven hoe ontzettend veel foute of dubieuze uitspraken ze doet in slechts enkele regels. 
Zoek de 10 verschillen tussen Islamitische Staat en Saoedi-Arabië (klik om te vergroten). Het feit dat de Grootmoefti van Saoedi-Arabië ontkent dat 'extremisme, radicalisme en terrorisme' iets met de islam te maken hebben, is diplomatiek makkelijk en handig, omdat bijna niemand die termen als positief ziet en vooral om de VS te vriend te houden. Hij kan ook IS veroordelen, maar in feite is SA hetzelfde aan het doen; zelfde sharia, zelfde oorlogsvoering (Bahrein, Jemen, aanvankelijk ook geheime steun aan IS). Het enige waarin SA van IS lijkt te verschillen is dat het niet het kalifaat opeist en onderdeel wil zijn van de internationale gemeenschap van elkaar erkennende soevereine staten.
"Oei, Karen Armstrong, dat belooft weinig goeds. Ik vind dat zij te weinig kritisch op religie is en het nog te vaak goedpraat. Maar goed, laten we een open mind houden. Haar claim volgens de intro is dus dat IS niet terug gaat tot Mohammed, maar het 18e-eeuwse wahhabisme. Laten we zien of ze dat vol kan houden.
'As the so-called Islamic State demolishes nation states set up by the Europeans almost a century ago'. Verplaats dat 'so-called' maar naar 'nation states' i.p.v. 'Islamic State': IS is duidelijk islamitisch, Irak en Syrië zijn nooit natiestaten geweest, maar in feite opgezet als half-koloniën zonder historisch precedent met een nogal diverse bevolking die nooit heeft ingestemd om in één land te worden gegooid. Vooral de Koerden hebben altijd onafhankelijkheid geëist en soennieten en sjiieten bij elkaar doen is vragen om problemen, tenzij je een strikt seculiere staat vastlegt.
Zoek de 10 verschillen tussen Islamitische Staat en Saoedi-Arabië (klik om te vergroten). Het feit dat de Grootmoefti van Saoedi-Arabië ontkent dat 'extremisme, radicalisme en terrorisme' iets met de islam te maken hebben, is diplomatiek makkelijk en handig, omdat bijna niemand die termen als positief ziet en vooral om de VS te vriend te houden. Hij kan ook IS veroordelen, maar in feite is SA hetzelfde aan het doen; zelfde sharia, zelfde oorlogsvoering (Bahrein, Jemen, aanvankelijk ook geheime steun aan IS). Het enige waarin SA van IS lijkt te verschillen is dat het niet het kalifaat opeist en onderdeel wil zijn van de internationale gemeenschap van elkaar erkennende soevereine staten. 'This inconsistency is a salutary reminder of the impossibility of making accurate generalisations about any religious tradition.' Nee, het is een bewijs dat religie makkelijk te misbruiken is, en als het je even niet uitkomt, ontken je dat het iets met jouw geloof te maken heeft. Ik snap ook totaal niet waar ze het idee van de 'just economy' nou weer vandaan haalt en hoe dat relevant is.
Dat Muhammad Ibn Saud en Ibn Abd al-Wahhab het oneens zouden zijn over het gebruik van geweld, zou ze nog wel eens gelijk in kunnen hebben. Maar dat Karen hier weer op komt draven met 'Er is geen dwang in de godsdienst' (2:256) is weer zo'n typisch islamapologetische cliché. Je moet zo'n beetje 90% van de Koran negeren om dat vers nog serieus te kunnen nemen. Soera 3:84 zegt weliswaar alle profeten t/m Mohammed te eerbiedigen, maar de rest van de Koran zegt heel duidelijk dat Mohammed de laatste is. Mirza Ghulam Ahmad en Joseph Smith zijn daardoor bijvoorbeeld geen profeten, ook al staan ze in dezelfde Abrahamitische traditie. Je moet vers 5:48 ook wel flink oprekken om te beweren dat dat 'religieus pluralisme' voorstaat. Karen heeft vast ook niet opgelet dat drie verzen later de moslims wordt verteld dat ze geen vrienden mogen worden met christenen en joden.
En dan komt ze met haar oecumenische soefisme waar ze zelf duidelijk een grote voorliefde voor heeft, zonder dat dat verder enige relevantie heeft voor het verhaal, behalve dan dat dat de islam is zoals zij die zou willen zien (wishful thinking) of de islam zoals die vroeger heel lang de dominante stroming zou zijn geweest (argumentum ad antiquitatem + argumentum ad populum).
Trouwens, Karen geeft zelf toe dat Wahhab terug wilde naar de Koran en Hadith. Dan kun je niet meer ontkennen dat IS ook wortels heeft in de 7e eeuw, niet slechts de 18e. Het enige wat ze daar tegenin weet te brengen is soefisme, maar dat is pas na de Koran ontstaan en werd pas een sterke stroming vanaf de 10e eeuw. Mohammed zelf was zeker geen soefi en zijn metgezellen ook niet. Op zich maakt het niet uit wat er ouder is, maar wel of je de oorsprong kunt vinden in de Koran en Hadith en het leven van Mohammed. Karen en andere apologeten lijken te doen alsof het wahhabisme en andere vormen van religieus fundamentalisme allemaal geen enkel fundament hebben in de heilige boeken en dus een afwijking ervan zijn. Wat je eerder kunt zeggen is dat vreedzame stromingen zoals het soefisme juist gewelddadige bevelen van de heilige boeken zijn vergeten of domweg negeren i.p.v. dat die bevelen niet bestaan. De fundamentalisten hebben ze wellicht herontdekt, maar ze verdraaien ("distorted") ze niet.
Dat Karen de Ikhwan ziet as de wortels van IS lijkt me nogal arbitrair gekozen. Dat de Saoedi's in 1930 de jihad afzwoeren heeft ook duidelijk te maken met de wens om diplomatieke erkenning van de internationale gemeenschap, niet omdat ze de wahhabisten te extremistisch vonden ofzo. Tenzij ze doelt op het verzet tegen moderne technologieën, maar dan moet ze erkennen dat de Ikhwan NIET de wortels kunnen zijn van IS, dat er geen enkel probleem mee heeft om moderne technologieën te gebruiken voor oorlog en propaganda en gewoon het alledaagse leven in steden als Mosul en Raqqah, waar men gewoon elektriciteit, internet, telefoons, auto's enz. heeft.
Ik denk dat Karen een redelijk correct beeld schetst van het wahabbisme sinds de jaren '70, maar ik heb wel weer zeer m'n twijfels bij haar claim dat tot die tijd de islam traditioneel geheel en overal 'pluralistisch' was. Dat varieerde steeds naar tijd en plaats. Verschillende stromingen van de islam zijn altijd wel met elkaar in conflict geweest, en de islam botste ook altijd met andere religies. Karen lijkt te beweren dat er tot de moderne tijd nooit enig noemenswaardig religieus conflict was, behalve dan die conflicten die door heersers zoals Ibn Saud politiek werden uitgebuit. Ik geloof dat niet, maar zelfs als religies op zichzelf puur vreedzaam zijn en alleen maar gewelddadig worden als ze door de politiek worden uitgebuit, geeft dat aan dat ze te makkelijk te corrumperen zijn en dat we ze niet kunnen vertrouwen. Ik vind dat ook een zeer belangrijk argument tegen bijvoorbeeld al wie beweert dat Hitler en de topnazi's "atheïsten" waren (dat geloof ik niet, maar stel). Dat kun je alleen verzoenen met het idee van een puur vreedzaam christendom, dat 95% van de Duitsers toen nog aanhing, door ofwel te erkennen dat de nazi's het christendom makkelijk voor hun karretje konden spannen en misbruiken om toch intolerantie en geweld te rechtvaardigen, ofwel dat het christendom er niet in slaagt om zijn volgelingen haar (duidelijk vreedzame) geboden te doen gehoorzamen. In beide gevallen valt het christendom wat te verwijten, vooral als de Duitse christenen ondanks hun vermeend vreedzame geloof en masse bereid waren om achter een zogenaamd 'atheïstisch' moorddadig regime aan te lopen. Maar goed, dat terzijde. Het probleem is juist dat degenen die hun geloof echt serieus nemen, vrijwel altijd de neiging hebben om geweld tegen en onderdrukking van andersdenkenden te rechtvaardigen. De vreedzamen zijn doorgaans degenen die zich van hun geloof niet zoveel aantrekken of goed zijn in het kersenplukken van alleen maar sympathieke zinnetjes uit hun heilige boeken. 'A whole generation of Muslims, therefore, has grown up with a maverick form of Islam that has given them a negative view of other faiths and an intolerantly sectarian understanding of their 
own.' Zegt Karen hier nou dat het wahhabisme geen 'authentieke' islam is, en dus de schuld van de haat tegen andere (niet-soennitische) religies de islam zelf niet te verwijten valt? Of is de islam alleen gevaarlijk als je haar zelf gaan interpreteren i.p.v. dit over te laten aan de geleerden, zoals ze even verderop betoogt? Ze noemt Bin Laden een 'unqualified freelancer' en zegt dat alleen islamgeleerden de islam juist interpreteren, of althans op een wenselijke (nl. vreedzame) manier. Ergens begrijp ik die klacht wel; tenslotte zijn het ook vaak wetenschapsjournalisten, die wetenschappelijk onderzoek proberen uit te leggen aan het publiek, vaak zonder zelf de wetenschap te hebben bestudeerd, die enorme blunders kunnen maken en verkeerde informatie verspreiden. In principe is dat ook mogelijk bij een religie natuurlijk. Maar bij de wetenschap is er tenminste een juist antwoord te vinden en kan een expert altijd de communicator corrigeren, terwijl religies allemaal onwaar zijn, dus eigenlijk is geen enkele interpretatie de 'juiste' en dus komt Karens punt neer op een argument van misleidende autoriteit. Bovendien wees Faisal Saeed al-Mutar (Iraakse ex-moslim en oprichter van Global Secular Humanist Movement) er al op dat zelfs Abu Bakr al-Baghdadi, de 'kalief' van Islamitische Staat, islamitische theologie heeft gestudeerd en er een diploma in heeft. Het ontbreekt iemand als hem dus echt niet aan kennis van de Koran en Hadith. Indien Karen echter erkent dat er geen 'juiste' interpretatie is (wat ze tussen de regels door lijkt te doen) en eigenlijk alleen maar wil dat die islamgeleerden die een 'vreedzame islam' prediken worden gehoorzaamd, dan is ze weer bezig met wishful thinking en miskent ze het probleem. 'Like the Ikhwan, IS represents a rebellion against the official Wahhabism of modern Saudi Arabia.' Nee. Absoluut niet. Het enige waarin ze als islamistische beweging overeen lijken te komen, zoals ik al opmerkte, is dat IS schijt heeft aan internationale diplomatieke erkenning: ze verklaart de oorlog aan zo'n beetje alles en iedereen en voert een wereldwijde jihad tegen alles wat haram is in haar ogen (een dergelijke houding zorgt voor politiek isolement, maar IS blijkt dat aan te kunnen; er is nog steeds geen ijzersterke militaire coalitie om haar te verslaan). Dat komt overeen met de Ikhwan, maar voor de rest niks opvallends, zeker niet wat de afwijzing van moderne technologieën betreft. Voor de rest komt IS heel sterk overeen met Saoedisch wahhabisme en juist niet met de Ikhwan. De verbanden die Karen legt zijn wel erg zwak, zeker als we naar het volgende kijken. 
"A substantial number are probably secularists who resent the status quo in Iraq: Ba’athists from Saddam Hussein’s regime and former soldiers of his disbanded army. " Het is een grote vergissing om Saddams ba'athisten "secularisten" te noemen. Oorspronkelijk waren zij nationalistisch en secularistisch ja, maar naar verloop van tijd is het regime steeds islamitischer geworden. Al sinds de grondwet van 1970 was de islam de staatsgodsdienst. Tijdens de Golfoorlog voegde Saddam de tekst 'Allahu akbar' toe aan de Irakese vlag en vanaf 1993 begon hij de Geloofscampagne (al-Hamlah al-Imaniyah) om het land te islamiseren. Christopher Hitchens heeft erop gewezen dat hij ook verschillende islamitische terreurgroepen heeft gesteund. Alleen maar omdat het ba'athisme ooit seculier was, kun je echt niet zeggen dat daarom de strijders van Islamitische Staat ook seculier zijn; echt een absurde claim. Geloof je nou echt dat een overtuigd secularist voor een kalifaat gaat vechten? 
Karen heeft gelijk dat het Midden-Oosten geen (lange) traditie van nationalisme heeft; het heeft slechts enkele decennia na de dekolonisatie stand kunnen houden, soms samen met, soms tegen het socialisme, maar uiteindelijk worden beide tegenwoordig overvleugeld door het islamisme in de meeste landen. Maar op grond hiervan springt ze naar cultuurrelativisme: de liberale democratische natiestaat zou niet bij het Midden-Oosten passen op grond van haar half terechte en half onzinnige kritiek op de natiestaat. Zelf weet ik ook nog niet wat we aanmoeten met Irak en Syrië als IS verslagen is (als dat al lukt zonder westerse grondtroepen, wat nog maar zeer de vraag is). Maar ik ben wel voor een onafhankelijk Koerdistan, en in de toekomst een Koerdische natiestaat die ook de aangrenzende overwegend Koerdische gebieden van Syrië, Turkije en Iran omvat. Het is gebleken dat de Koerden sterk pro-westers pro-democratisch zijn en de boel in Noord-Irak zeer stabiel hebben kunnen krijgen, terwijl de regimes van de staten waarin ze wonen ze steeds weer onderdrukken. Daarmee hebben ze hun recht om over die etnische minderheid te heersen verloren en gaat het zelfbeschikkingsrecht zwaarder wegen dan het belang van territoriale integriteit voor de internationale politieke orde. Een grote secularistische demonstratie in Bagdad gisteravond is bemoedigend, maar zolang de meeste Arabieren het secularisme afwijzen, vrees ik alleen maar meer oorlog in Irak en Syrië, of onderdrukkende regimes, tenzij we het sektarisch gaan opdelen tussen soennieten en sjiieten. In zo'n scenario, dat lijkt op de opdeling van India in 1947, wordt Zuid-Irak een sjiitisch-Arabisch vazalstaatje van Iran, blijft er voor Assad wellicht een door alawieten gedomineerd West-Syrië over van de kust tot en met Damascus en is daartussen ruimte voor een soennitisch-Arabische staat die delen van Syrië en Irak omvat. Dat kan IS zijn, als ze bereid zijn naar diplomatieke erkenning te streven en ophouden alles en iedereen aan te vallen. Tijdens een recente aflevering van Point of Inquiry zei Stephen M. Walt, professor internationale betrekkingen aan de Harvard-universiteit, dat we wellicht moeten leren leven met de Islamitische Staat omdat het onwaarschijnlijk is dat we haar de komende 5 jaar zullen vernietigen. Helaas is de conclusie van Karen het bagatelliseren van de rol van de islam in het conflict en meent ze dat we IS pas kunnen bestrijden als we begrijpen dat het een zeer moderne beweging is (geen idee hoe ons dat zou helpen, behalve dat ze daarmee de islam zelf lijkt te willen beschermen). Bovendien suggereert ze op het einde ook nog dat IS allemaal de schuld van het 'koloniale' westen is: 'the attempt to produce democracy in Iraq using the colonial methods of invasion, subjugation and occupation could only result in an unnatural birth – and so IS emerged from the resulting mayhem.' Dit is complete (en ik zou haast willen zeggen beledigende) onzin: al-Qaida en andere jihadistische groepen waren allang vóór 2003 in Irak, mede gegroeid dankzij Saddam Hoesseins Geloofscampagne. Het is een enorm misverstand dat soms onder links leeft dat we sympathie zouden moeten hebben voor jihadisme omdat wij dat zelf veroorzaakt zouden hebben door ons 'imperialisme'. Gelukkig gaf Hitchens hier ooit al een treffend antwoord op dat ik graag zou willen aanhalen:
own.' Zegt Karen hier nou dat het wahhabisme geen 'authentieke' islam is, en dus de schuld van de haat tegen andere (niet-soennitische) religies de islam zelf niet te verwijten valt? Of is de islam alleen gevaarlijk als je haar zelf gaan interpreteren i.p.v. dit over te laten aan de geleerden, zoals ze even verderop betoogt? Ze noemt Bin Laden een 'unqualified freelancer' en zegt dat alleen islamgeleerden de islam juist interpreteren, of althans op een wenselijke (nl. vreedzame) manier. Ergens begrijp ik die klacht wel; tenslotte zijn het ook vaak wetenschapsjournalisten, die wetenschappelijk onderzoek proberen uit te leggen aan het publiek, vaak zonder zelf de wetenschap te hebben bestudeerd, die enorme blunders kunnen maken en verkeerde informatie verspreiden. In principe is dat ook mogelijk bij een religie natuurlijk. Maar bij de wetenschap is er tenminste een juist antwoord te vinden en kan een expert altijd de communicator corrigeren, terwijl religies allemaal onwaar zijn, dus eigenlijk is geen enkele interpretatie de 'juiste' en dus komt Karens punt neer op een argument van misleidende autoriteit. Bovendien wees Faisal Saeed al-Mutar (Iraakse ex-moslim en oprichter van Global Secular Humanist Movement) er al op dat zelfs Abu Bakr al-Baghdadi, de 'kalief' van Islamitische Staat, islamitische theologie heeft gestudeerd en er een diploma in heeft. Het ontbreekt iemand als hem dus echt niet aan kennis van de Koran en Hadith. Indien Karen echter erkent dat er geen 'juiste' interpretatie is (wat ze tussen de regels door lijkt te doen) en eigenlijk alleen maar wil dat die islamgeleerden die een 'vreedzame islam' prediken worden gehoorzaamd, dan is ze weer bezig met wishful thinking en miskent ze het probleem. Vervolgens doet Karen weer een beroep op de zogenaamd pluralistische vreedzame traditie die de islam zou hebben gedomineerd vóór de 18e eeuw. Zelfs als dat zo was, maakt dat het fundamentalisme van daarna nog niet "on-islamitisch" of "onjuist islamitisch". Wat betreft de 'vernedering en het lijden van moslims' over de hele wereld heeft ze wel gelijk: de wahhabisten zijn erin geslaagd een soort imagined community, de Oemmah, te creëren en een bijgaande solidariteit als persoonlijke plicht van iedere moslim om zijn "verdrukte broeders en zusters" elders te helpen, hoewel zij die totaal niet kenden, vaak sterk van hen verschilden en soms niet eens hun taal konden verstaan (zoals Arabische moslims die naar Afghanistan gingen om de "goddeloze" Sovjets te verdrijven). Dat is een giftig en heel gevaarlijk idee dat we ook bij nationalisme terugzien.
"A substantial number are probably secularists who resent the status quo in Iraq: Ba’athists from Saddam Hussein’s regime and former soldiers of his disbanded army. " Het is een grote vergissing om Saddams ba'athisten "secularisten" te noemen. Oorspronkelijk waren zij nationalistisch en secularistisch ja, maar naar verloop van tijd is het regime steeds islamitischer geworden. Al sinds de grondwet van 1970 was de islam de staatsgodsdienst. Tijdens de Golfoorlog voegde Saddam de tekst 'Allahu akbar' toe aan de Irakese vlag en vanaf 1993 begon hij de Geloofscampagne (al-Hamlah al-Imaniyah) om het land te islamiseren. Christopher Hitchens heeft erop gewezen dat hij ook verschillende islamitische terreurgroepen heeft gesteund. Alleen maar omdat het ba'athisme ooit seculier was, kun je echt niet zeggen dat daarom de strijders van Islamitische Staat ook seculier zijn; echt een absurde claim. Geloof je nou echt dat een overtuigd secularist voor een kalifaat gaat vechten? Ze haalt er nog wat vage onsamenhangende feitjes bij om te beweren dat terroristen geen echte moslims zijn; nogal een zwaktebod. Het is een 'moderne beweging' in de zin dat ze moderne technologie omarmt (in tegenstelling tot de Ikhwan), maar niet in de zin dat ze een moderne interpretatie van de islam heeft; het gaat allemaal terug op de 7e eeuw.
'There is nothing random or irrational about IS violence.' Niet willekeurig in de zin dat ze strakke regels volgen, wel irrationeel in de zin dat ze zich baseren op religieuze onzin die in 7e eeuw (of daarvoor of niet lang daarna) is geschreven. En dan komt de grootste bullshit uit haar hele artikel. Karen beweert dat 'Mass killing is a thoroughly modern phenomenon.' en gaat dan even alle zogenaamd "seculiere" regimes af van de afgelopen eeuw (en de Franse Revolutie er meteen maar even bij), maar negeert alle religieuze genocides. Waar is Srebrenica? Waar is Iran 1988? Waar is Rwanda? Waar is Kasjmir? Waar zijn de moslim-hindoerellen in India? Waar is Israël/Palestina? Waar is Nigeria? Waar is de Centraal-Afrikaanse Republiek? Waar is Zuid-Soedan? Waar is Eritrea? Waar is Oost-Timor? Waar zijn de Zuid-Filipijnen? etc. En hoe durf je IS in datzelfde rijtje te noemen alsof het ook "seculier" is? En hoezo is het allemaal de schuld van de "moderniteit"?? Oh ja natuurlijk, de islamitische veroveringsoorlogen en fitna's, de christelijke veroveringsoorlogen (de Franken), de Kruistochten, de Reformatieoorlogen, de anti-joodse pogroms, etc. van vóór de Franse Revolutie stelden natuurlijk niks voor! Ooit, vóór 1789, was er een gouden tijdperk waarin iedereen allerlei verschillende religies had en dwars door elkaar leefde maar compleet vreedzaam en tolerant was over de hele wereld, maar niet heus. Weet Karen eigenlijk wel waar ze het over heeft? Het wordt me nou niet duidelijk waarom ze de Jonge Turken en Atatürk er nou bij haalt. Ze lijkt het oneens met diens beslissing om het kalifaat af te schaffen maar vindt ook dat IS niet het recht heeft om het te herstellen. Wat wil je nou? En passant lijkt ze ook nog eens te doen alsof de christenen een 'ras' zijn dat de Jonge Turken 'wegzuiverden'. Het belangrijkste van 'Greek-speaking Christians' is niet 'Christians', maar 'Greek'; in de seculiere Turkse republiek was namelijk wel ruimte voor bijvoorbeeld Turkssprekende christenen.
Wat de ulema vinden, is in theorie niet belangrijk, maar wel in de praktijk, en ook dat de meeste moslims tegen IS zouden zijn (dat betwijfel ik trouwens, er zijn geen betrouwbare gegevens over), maar dat wil nog niet zeggen dat IS daarom niet islamitisch is. 
Karen heeft gelijk dat het Midden-Oosten geen (lange) traditie van nationalisme heeft; het heeft slechts enkele decennia na de dekolonisatie stand kunnen houden, soms samen met, soms tegen het socialisme, maar uiteindelijk worden beide tegenwoordig overvleugeld door het islamisme in de meeste landen. Maar op grond hiervan springt ze naar cultuurrelativisme: de liberale democratische natiestaat zou niet bij het Midden-Oosten passen op grond van haar half terechte en half onzinnige kritiek op de natiestaat. Zelf weet ik ook nog niet wat we aanmoeten met Irak en Syrië als IS verslagen is (als dat al lukt zonder westerse grondtroepen, wat nog maar zeer de vraag is). Maar ik ben wel voor een onafhankelijk Koerdistan, en in de toekomst een Koerdische natiestaat die ook de aangrenzende overwegend Koerdische gebieden van Syrië, Turkije en Iran omvat. Het is gebleken dat de Koerden sterk pro-westers pro-democratisch zijn en de boel in Noord-Irak zeer stabiel hebben kunnen krijgen, terwijl de regimes van de staten waarin ze wonen ze steeds weer onderdrukken. Daarmee hebben ze hun recht om over die etnische minderheid te heersen verloren en gaat het zelfbeschikkingsrecht zwaarder wegen dan het belang van territoriale integriteit voor de internationale politieke orde. Een grote secularistische demonstratie in Bagdad gisteravond is bemoedigend, maar zolang de meeste Arabieren het secularisme afwijzen, vrees ik alleen maar meer oorlog in Irak en Syrië, of onderdrukkende regimes, tenzij we het sektarisch gaan opdelen tussen soennieten en sjiieten. In zo'n scenario, dat lijkt op de opdeling van India in 1947, wordt Zuid-Irak een sjiitisch-Arabisch vazalstaatje van Iran, blijft er voor Assad wellicht een door alawieten gedomineerd West-Syrië over van de kust tot en met Damascus en is daartussen ruimte voor een soennitisch-Arabische staat die delen van Syrië en Irak omvat. Dat kan IS zijn, als ze bereid zijn naar diplomatieke erkenning te streven en ophouden alles en iedereen aan te vallen. Tijdens een recente aflevering van Point of Inquiry zei Stephen M. Walt, professor internationale betrekkingen aan de Harvard-universiteit, dat we wellicht moeten leren leven met de Islamitische Staat omdat het onwaarschijnlijk is dat we haar de komende 5 jaar zullen vernietigen. Helaas is de conclusie van Karen het bagatelliseren van de rol van de islam in het conflict en meent ze dat we IS pas kunnen bestrijden als we begrijpen dat het een zeer moderne beweging is (geen idee hoe ons dat zou helpen, behalve dat ze daarmee de islam zelf lijkt te willen beschermen). Bovendien suggereert ze op het einde ook nog dat IS allemaal de schuld van het 'koloniale' westen is: 'the attempt to produce democracy in Iraq using the colonial methods of invasion, subjugation and occupation could only result in an unnatural birth – and so IS emerged from the resulting mayhem.' Dit is complete (en ik zou haast willen zeggen beledigende) onzin: al-Qaida en andere jihadistische groepen waren allang vóór 2003 in Irak, mede gegroeid dankzij Saddam Hoesseins Geloofscampagne. Het is een enorm misverstand dat soms onder links leeft dat we sympathie zouden moeten hebben voor jihadisme omdat wij dat zelf veroorzaakt zouden hebben door ons 'imperialisme'. Gelukkig gaf Hitchens hier ooit al een treffend antwoord op dat ik graag zou willen aanhalen: 