Het viooltje, ‘la pensée’, is niet voor iedereen meer te begrijpen als symbool van De Vrije Gedachte (La Libre Pensée). Soms stelt men een ander icoon voor, bijvoorbeeld De Denker van Rodin. Maar ook die kan op het verkeerde been zetten. Dat was hem nu: de Denker van August Rodin. Het was in mei 1980 dat ik de befaamde Penseur zag, op de binnenhof van het Musée Rodin in Parijs. In plaats van esthetische ontroering speelde een oneerbiedige inval me parten: zo zat ook iemand op het toilet te drukken! Sindsdien heeft het beeld alle heiligheid voor mij verloren. Telkens als ik het tegenkom zie niet de Penseur, maar de Presseur: een in zichzelf gekeerde man die het moeilijk heeft met zijn geestelijke stoelgang. En je komt hem nogal eens tegen. Overal waar aan filosofie wordt gedaan duikt die hardlijvige denker op, bijvoorbeeld als icoon van de
Foundation for Critical Thinking en - in gestileerde vorm - op de banden van de
Stanford Encyclopedia of Philosophy. Nee, dan een affiche die ik onlangs op een muur in Den Haag zag. Daarop zegt een kat: ‘Er is pas vrijheid als iedereen vrij is.’
