Zodra ik op de hoogte was van de aanslagen in Parijs, heb ik me zo veel mogelijk afgekeerd van het leed. Ik wilde de bloedige beelden, angstaanjagende geluiden en persoonlijke verhalen niet meebeleven. In plaats daarvan wilde ik meteen de oorzaak weten en die wegnemen zodat dit in de toekomst niet meer zou gebeuren. O.a. Breiviks aanslag in 2011 toonde aan dat je niet te snel de usual suspect moet aanwijzen, maar zoals te vermoeden wees alles al heel snel op jihadisme, met name de stijl van zelfmoordbommen en de kreten 'Allahu akbar' en 'Wij doen dit voor Syrië'. Met flink wat cynisme –wat ik achteraf gezien niet had moeten doen, zeker niet terwijl de aanslagen nog gaande waren– stelde ik op Facebook 'I'm gonna guess the latest Paris attacks *might* just have something to do with Islam'. Ik wist namelijk bij voorbaat dat vertegenwoordigers van moslimraden, individuele moslims en uiteraard ook allerlei niet-islamitische westerse politici, zo gauw ze konden, zouden laten weten dat het geweld ' NIETS met de islam te maken' zou hebben, want de ware islam is een vreedzame religie. (Ik zou de letters 'niets' graag paginagroot schrijven om de absurditeit van die stelling te benadrukken, maar ik hou me in). 
'Niet mijn islam!' Dat zie ik als één van de schadelijkste leugens, of ten minste gigantische misvattingen, in onze huidige samenleving: het ontkennen van het overduidelijke gevaar dat uitgaat van islamisten die Koran en Hadith wel degelijk serieus nemen, wat ze bewijzen door er regelmatig uit te citeren om al hun handelen te rechtvaardigen en het dan ook daadwerkelijk uit te voeren of daarnaar te streven, hetzij via de politiek of het recht, hetzij met geweld. Het gebruikelijke riedeltje dat je vooral uit de linkerhoek hoort is dat het eigenlijk komt door racisme/discriminatie van minderheden, sociale ongelijkheid, laagopgeleidheid, westers imperialisme enz., eventueel aangevuld met het walgelijke idee dat de slachtoffers het verdiend hadden, het excuus dat de daders 'gewoon gek in hun kop' of 'geen echte moslims' waren, 'niet mijn islam' vertegenwoordigen en/of religie slechts als 'dekmantel' diende, gaat er bij mij niet in. Hoewel sommige daarvan, wellicht een combinatie, kunnen bijdragen aan iemands besluit om zelfmoordterrorist te worden, is het religieuze motief een essentiële, noodzakelijke voorwaarde. Tegelijk moet ik waken voor simplistische reductionistische verklaringen waar extreemrechts van zal smullen, waarbij de islam de enige factor zou zijn; dat kan niet, anders zou elke moslim zelfmoordterrorist worden en we hebben duidelijk te maken met een marginaal percentage. Het probleem is echter dat 23% van de wereldbevolking de islam aanhangt, dus dat wordt in absolute aantallen toch nog duizenden mensen –vooral jonge mannen– die er gevoelig voor zijn en soms daadwerkelijk ertoe overgaan. 
De moordenaars van Charlie Hebdo riepen hun motief luid en duidelijk tijdens de aanslag. Wat kunnen we zeggen over de ca. 9 daders van Parijs? Ik zal me vrijwel beperken tot de officiële mededeling (communiqué) dat Islamitische Staat op 14 november publiceerde, waarmee het in propagandastijl de aanslagen opeiste. Waleed Aly, de soennitische presentator van de Australische talkshow The Project, wiens video over de aanslagen de afgelopen dagen viral ging, stelde de terechte vraag in hoeverre IS zelf betrokken was bij het opdracht geven, voorbereiden, financieren en uitvoeren van de aanslagen, of dat het vooral slechts opportunistisch de aanslagen claimt. De daders van een zelfmoordaanslag kunnen dat natuurlijk ironisch genoeg niet meer bevestigen of ontkennen, dus iedere terreurgroep kan roepen dat zij het hebben gedaan, vooral als de daders niet vóór of tijdens hun aanslag in geschrifte of verbaal hun motief en/of affiliatie laten weten (talloze zelfmoordaanslagen in de Syrische Burgeroorlog, zoals die waarbij Assads zwager omkwam, worden door meerdere groepen opgeëist, ergens best wel sneu). Bij Charlie Hebdo in januari riep één van de gebroeders Kouachi dat zij van Al Qaida in Jemen waren en talloze malen dat ze de profeet Mohammed hadden gewroken ( later bevestigd); dat was tenminste duidelijk. Deze keer echter is mij, behalve de takbir en het wreken van Syrië dat ze hebben geroepen tijdens de aanslag, niets bekend over aanwijzingen die de daders zelf hebben achtergelaten. 
Waleed Aly: 'IS is zwak.' Ik zie het communiqué, dat IS in het Arabisch, Frans en later Engels verspreidde, wel als authentiek. Ik heb het veel bestudeerd en uiteindelijk naar het Engels (toen er nog geen Engelse versie was) en Nederlands vertaald zodat anderen dat ook kunnen doen. (Als je dat nog niet gedaan hebt, raad ik je aan dat nu te doen voordat je verder leest). Daarbij vond ik het opmerkelijk dat er –in tegenstelling tot wat o.a. Aly beweert– niet werd opgeroepen tot burgeroorlog in Europa tussen moslims en niet-moslims. Het bericht is verbazingwekkend generaliserend door (het door en door seculiere) Frankrijk neer te zetten als een 'kruisvaardersland' (ook Duitsland en Europa als geheel vielen die opmerkelijk achterhaalde kwalificatie ten deel), waarin Parijs zelfs de 'vlag van het kruis in Europa' draagt (dat zou je toch eerder van het paapse Rome verwachten, niet van het hart van de uiterst antichristelijke Franse Revolutie). Christenen, atheïsten, joden etc. lijken over één kam te worden geschoren als 'kruisvaarders', terwijl Europese moslims opvallend afwezig zijn in het verhaal. IS spreekt alleen over 'moslims' als inwoners van het kalifaat, dat een zeker grondgebied wordt toegekend (waarmee ze impliciet erkent dat het kalifaat (nog) niet de hele wereld omvat). De motieven zijn de westerse militaire interventie tegen IS ("kruistocht") en 'belediging' van Mohammed (hetgeen lijkt terug te wijzen naar Charlie Hebdo); schijnbaar zou het conflict dus eindigen als het westen zich terugtrekt en islamkritiek censureert (dat geloof ik niet, maar toch). Dit schijnbare kortetermijndoel is opmerkelijk zwak; hoewel men hoopt later de daders 'te volgen in het martelaarschap' en ook lijkt te stellen dat het westen momenteel in oorlog is met de islam zelf i.p.v. alleen de Islamitische Staat ('combattre l'Islâm'), beperkt het zich tot een represaillemaatregel en zien we geen dreigementen in de strekking dat het kalifaat vroeg of laat Europa zal veroveren. Europese burgeroorlog, laat staan WW3 zoals Aly suggereert, valt er niet in te lezen, ook al staat dat wel in het IS-tijdschrift Dabiq. Wat ik vermoed is dat IS de touwtjes in eigen handen wil houden door niet individuele moslims op te roepen om op eigen houtje in opstand te komen, maar ze te lokken naar het kalifaat, dat het voortouw neemt in de strijd tegen de kruisvaarders. De soera's waarmee ze het communiqué openen en afsluiten, uiteraard vergezeld van een herinnering welke god er ook alweer de grootste is, zijn relatief gematigd in termen van geweld tegen 'ongelovigen'. Soera 59:2 wordt middenin begonnen, wat een opmerkelijke keuze is. Ik zal soera 59 van vers 1 t/m 3 citeren en het door IS aangehaalde stuk dik drukken: 
Begin van het IS-communiqué waarin de aanslagen werden opgeëist. Voor wie het niet weet, ' Mensen van het Boek' slaat op abrahamitische monotheïsten, vooral moslims, christenen en joden. In dit vers worden de Badu Nadir, een joodse stam in Medina die Mohammeds leiderschap uitdaagde, aangevallen en uit de stad verdreven. De 'eerste verbanning' verwijst naar de Banu Qaynuqa, een andere joodse stam die hij al eerder de stad uitgejaagd had. Die historische context liet IS kennelijk bewust weg omdat dat niet paste in de Parijse situatie, maar het vervolg lijkt slim gekozen: de 'ongelovigen' (Franse 'kruisvaarders') wanen zich veilig, maar Allah (lees: de moslims) zal plots toeslaan en hen op de vlucht jagen. Vooral het woord 'schrik' staat er niet toevallig; IS omarmt het stempel 'terrorisme' graag als geuzennaam en wil door aanslagen de publieke opinie in Frankrijk en verbonden landen beïnvloeden om hun legers uit Syrië terug te trekken. Wat echter niet rijmt, is dat het koranvers vooral materiële schade noemt –vers 3 zegt dat Allah niet zwaarder wilde straffen; klinkt als een religieuze verklaring achteraf– terwijl de Parijse aanslagen juist gericht waren op zo veel mogelijk doden. Wellicht is daarom vers 3 ook weggelaten, waarin Allah barmhartig lijkt jegens de joden/ongelovigen. Over de slotsoera wist de Skeptic's Annotated Quran te vertellen dat Osama bin Laden die ook gebruikte in zijn Letter to America, waarmee hij de aanslagen van 9/11 rechtvaardigde. Verdere redenen waarom deze aanslag met de islam gemotiveerd werd, zijn te vinden in het Washington Post-artikel 4 ways ISIS grounds its actions in religion, and why it should matter. Eerder vandaag heb ik mijn verontschuldiging gemaakt met de volgende woorden: 'Met de wijze waarop ik een verband legde tussen de aanslagen in Parijs en de islam (in het algemeen), heb ik een basisprincipe van skeptici, ook wel bekend als don't be a dick, overtreden. Hoewel ik niemand heb uitgescholden noch afwijkende meningen heb gecensureerd en altijd benadrukt dat mijn kritiek zich zuiver richtte op de islam en niet tegen alle moslims, besef ik nu dat mijn opstelling in de discussie daarna averechts heeft gewerkt, omdat ik uit woede vooral gelijk wilde krijgen i.p.v. op diplomatieke manier proberen anderen te overtuigen. Ik heb daar spijt van en beloof voortaan beter te proberen.' Hoeveel precies is nog onbekend. Er zijn 7 daders omgekomen die bij naam bekend zijn, er zouden nog minstens 2 anderen en 12 handlangers zijn. Het communiqué rept van 'minstens 200 gedode kruisvaarders', maar tot nog toe waren het, exclusief de daders, slechts 129 doden. Vooral die bij het Stade de France en in het restaurant leverden weinig op: behalve de daders kwam slechts één omstander om. Het lijkt erop dat IS zichzelf heeft overschat indien ze dit bericht van te voren hadden opgesteld en hebben ze dat niet later bijgesteld, anders liegen ze er gewoon flink wat aantallen bij voor propagandadoeleinden, maar dat lijkt me toch niet slim van ze omdat iedereen kan lezen uit verslagen dat het niet waar is.
1. Alles wat in de hemelen en op aarde is, verheerlijkt Allah; en Hij is de Almachtige, de Alwijze. 2. Hij is het Die de ongelovigen onder de mensen van het Boek, uit hun huizen zette bij de eerste verbanning. Gij dacht niet dat zij zouden weggaan en zij dachten dat hun vestingen hen zouden beschermen tegen Allah. Maar Allah kwam tot hen, vanwaar zij Hem niet verwachtten, en wierp schrik in hun hart, zodat zij hun huizen met hun eigen handen en met die van de gelovigen vernielden. Trekt er daarom een lering uit, o gij die ogen hebt. 3. En indien Allah hun geen verbanning voorgeschreven had, zou Hij hen zeker in deze wereld (nog zwaarder) hebben bestraft. En voor hen is in het Hiernamaals de straf van het Vuur.
