89

doorloopen achtereenvolgens al de voornaamste stadiën der hersenvorming van de laagste gewervelde dieren af tot aan de hoogstbewerktuigde. Het hart van den mensch begint, evenals bij andere zoogdieren met den zakvorm: dan vormen zich later twee kamers, die in den eersten tijd echter niet gescheiden zijn, dus een trap van organisatie voorstellen, die aan de reptilen herinnert. Ja, men durft het bijna niet hardop te zeggen; langen tijd bezit de menschelijke kiem een over het onderste lichaamsdeel uitstekende verlenging van den wervelkolom, alsof er een gestaarte aap gevormd moest worden.

Er is geen orgaan van het menschelijk lichaam, dat gedurende de eerste ontwikkeling van de menschelijke kiem niet levendig aan de werktuigen van lagere dieren herinnert. De beroemde dierkundige Haeckel in Jena, die innig gehate en ook veel benijde Duitsche Darwin, heeft die feiten uit de ree,ks van verschijnselen bij een kiemontwikkeling onder de volgende woorden gebracht:

De ontwikkelingsgeschiedenis van den afzonderlijken mensch of van het afzonderlijke dier is een snelle en ten deele bekorte herhaling van de ontwikkelingsgeschiedenis der voorvaders.

De mensch doorloopt bij het worden en het opgroeien in de moederschoot de voornaamste vormen van zijne dierlijke voorvaderen.1)

Reeds bij zijne geboorte ligt er een hoogst merkwaardige geschiedenis, waarvan men vroeger niet de minste gedachte had, achter hem. En hij wordt geboren als een dier, en hij is als hulpbehoevende zuigeling nog een echt ongeschikt diertje. Het denken, het bewuste

 

1) Den biologisch gevormden lezer, die dieper in de kiemontwikkeling wil doordringen, worden de volgende streng wetenschappelijke werken aanbevolen:

"Grundrisz der Entwicklungsgeschichte des Menschen und der höheren Thiere" von Albert Kölliker, Professor der Anatomie in Würzburg. II Aufl. 1884. Leipzig bij Engelmann.

"Lehrbuch der Entwicklungsgeschichte der Menschen und der Wirbelthiere" von Dr. O. Hertwig, Jena bei G. Fischer.

"Anthropogenie. Entwicklungsgeschichte der Menschen" von Dr. E. Häckel in Jena.