78

geringe dichtheid, van denzelfden aard als de nevelvlekken, die wij nu nog met den kijker aan den hemel kunnen waarnemen, en welke massa's — zooals de natuurkundigen met den spectroskoop bewijzen — eveneens uit gassen bestaan.

De gasvormige massa van ons zonnestelsel, die toen — millioenen jaren geleden — ook een nevelvlek vormde, heeft zich volgens Kant-Laplace later tot een bal samengetrokken, op dezelfde wijze als er bolvormige droppels gevormd worden, wanneer gasvormig water (waterdamp) in de lucht concentreert. Bij dat verschijnsel moest, zooals de natuurkunde leert, de geheele massa een hooge temperatuur krijgen, die hooger werd naarmate de afzonderlijke gasdeeltjes dichter bij elkaar kwamen. Uit de lichtende, gasvormige nevelvlek vormde zich een gloeiend vloeibare bol, die reeds bij zijn ontstaan in een wentelende beweging geraakte, die ten gevolge van een verdere samentrekking volgens bekende natuurkundige wetten al sneller en sneller werd. Zoo was dan al de stof, waaruit onze zon en de planeten met hare trawanten heden bestaan, eeuwen geleden een enkele gloeiend vloeibare om een as wentelende bol. De richting van die wentelende beweging is heden nog dezelfde als millioenen jaren geleden, nl. van het westen naar het oosten.

Daar de wereldruimte zeer koud is, moest die oerzon voortdurend warmte aan haar oppervlak verliezen, zich dus afkoelen en ten gevolge van die afkoeling ook samentrekken. Daardoor werd volgens licht berekenbare wetten de beweging van den heelen bol nog meer versneld en wel zoodanig, dat eindelijk, ten gevolge der centrifugaalkracht aan den evenaar kleine massa's afgeslingerd en als planeten van het lichaam der zon losgemaakt werden. Dit verschijnsel herhaalde zich meermalen. De afgezonderde lichamen wentelden als gloeiend vloeibare massa's eveneens om hun as; zij verwijderden zich zoover van het oorspronkelijk lichaam, totdat de aantrekkende kracht der zonnemassa de overwinning behaalde over de vliedende kracht der weggeslingerde massa in dien zin, dat geen verdere verwijdering meer mogelijk was en het nieuwe wereldlichaam zich in een ge-