92

hoektanden zijn rudimentaire organen, die bij zijn voorvaderen meer of minder sterk boven de andere tanden, als werktuigen ter verscheuring, uitstaken. Vele menschen hebben nu nog de gewoonte in een toestand van toorn en woede hun bovenlip scheef op te trekken, om de tanden te toonen, waarbij zij vergeten, dat die hoektanden in het geheel niet meer voor verscheuren geschikt zijn, en dat zij daarmede in hun oude erfzonde het dier laten zien, hoezeer zij zich zelven ook voor belijders van den godsdienst der christelijke liefde mogen uitgeven. Ja, ja, de vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken. Het fijne haardons van onze huid is een rudimentaire haarpels, die bij onze dierlijke voorvaderen normaal ontwikkeld was. In onze ingewanden dragen wij rudimentaire organen: het wormachtige verlengsel van den blinden darm is zoo'n orgaan, dat ons niet alleen tot niets dient, maar ons bij gelegenheid ten ondergang noemt, wanneer wij kersenpitten doorslikken en een daarvan in dat verlengsel geraakt. De kersentijd bewijst elk jaar door talrijke sterfgevallen, hoe gruwelijk de schepper ons bedeeld heeft, toen hij ons dit voortbrengsel aan den blinden darm hechtte, dat bij andere dieren normaal ontwikkeld en daar nuttig is, terwijl het bij ons een werktuig ten ondergang is.

De slangen hebben een rudimentaire en een normale long. Bij de vogels is maar één eierstok ontwikkeld, de andere is rudimentair. Bij vele vogels zijn de vleugels rudimentair en voor het vliegen ongeschikt geworden (struisvogel, casuaris); bij andere vogels zijn de voeten meer of minder verstommeld. Er zijn dieren met rudimentaire oogen; bij vele insekten zijn de vleugels rudimentair. Bij vele parasieten zijn bijna alle organen, behalve die der voortplanting, rudimentair. Er is geen hooger ontwikkeld dier, dat niet rudimentaire organen bezit.

Even talrijk zijn de verstommelde organen in de plantenwereld. Er zijn planten met rudimentaire wortels, andere met dito stengels, talrijke gewassen met dergelijke bladeren, bloemen met verstommelde bloemblaadjes, met dito meeldraden, met dergelijke vruchtbeginsels. Ieder onderwijzer, die wat botanie bestudeerd heeft, zal des zomers duizend maal gelegenheid hebben, dergelijke rudi-