77

lichtende gasmassa's, als zoogenaamde nevelvlekken, om langzamerhand van den gasvormigen in den gloeiend vloeibaren, een vasten vorm aannemenden toestand over te gaan. Op andere plaatsen van het heelal bevinden zich oud wordende werelden, die den donkeren, kouden dood te gemoet gaan, om bij gelegenheid in toekomstige tijden wederom in beweging gebracht en tot een nieuw leven opgewekt te worden. Het tafereel van den met sterren bezaaiden nachtelijken hemel is voor het oog van den sterrekundige ongeveer hetzelfde wat voor den opmerkzamen plantenvriend de met bloemen bezaaide weide in het eenzame dal is. Evenals de plantkundige op dezelfde groene helling alle stadiën van ontwikkeling van verschillende planten te gelijker tijd kan aantreffen, van het kleinste, nauwelijks met het mikroskoop waar te nemen kiemlichaampje af tot de bloeiende en vruchtdragende, tot zaadvormende en stervende planten toe, evenzoo vindt de sterrekundige in het flikkerende veld van den sterrenhemel alle ontwikkelingsstadiën van wordende, groeiende, verouderende en wegstervende werelden. Daardoor was het voor den nooit rustenden menschelijken geest mogelijk een antwoord te vinden op de vraag: hoe is ons eigen zonnestelsel ontstaan?

Het waren twee van de grootste geleerden der vorige eeuw, die den grond legden van een theorie van de schepping der wereld, die met alle tot nog toe bekende feiten der sterrekunde het best overeen komt en daarom bij de hedendaagsche sterrekundigen algemeene instemming gevonden heeft; het waren Emanuel Kant, de groote Duitsche wijsgeer, die in 1755 de "Allgemeine Naturgeschichte und Theorie des Himmels" uitgaf, en de uitstekende Fransche sterrekundige Laplace, die in 1796 met zijn werk "Le système du monde" de kroon op Kant's theorie zette.

Het voor ons meest interessante gedeelte van die theorie van Kant-Laplace leert ons in het kort het volgende:

Onze zon en de planeten, die om haar heen loopen, Mercurius, Venus, de aarde, Mars, enz., enz., waren eens een gasvormige, gelijkmatig binnen de ruimte van ons tegenwoordig zonnestelsel verdeelde massa van zeer